“Kameri ne anlama gelir?” diye sorduğunuzda aslında sadece bir kelimenin değil, bir bakış açısının da kapısını aralıyorsunuz. Çünkü ‘kamerî’ sözcüğü, kimine göre bir takvim ölçüsü; kimine göre insan ruhunun evrelerini anlatan şiirsel bir sembol. Ben bugün bu kelimenin hem mantıksal hem duygusal tarafına dokunmak istiyorum. Erkeklerin analitik merceğinden, kadınların sezgisel bakışından bakınca “kamerî”nin anlamı nasıl değişiyor, birlikte görelim.
“Kameri” kelimesinin kökeni ve sözlük anlamı
Arapçadan gelen bir gökyüzü terimi
“Kamerî” kelimesi, Arapça “kamer” yani “ay” kelimesinden türemiştir. “-î” ekiyle birlikte “aya ait” anlamını kazanır. Bu yüzden “kamerî takvim” dediğimizde, ayın evrelerine göre belirlenen İslami takvimi kastederiz. Güneş esaslı “şemsî” takvimin karşıtıdır.
Takvimle sınırlı mı?
Hayır. “Kamerî” sadece bir hesaplama yöntemi değil; zamanın akışını, insanın iç ritmini, doğanın döngüsünü temsil eden bir kelimedir. Gözlemlenen, hesaplanan, ama aynı zamanda hissedilen bir zaman biçimi. Güneşin doğrusal akışına karşı ayın döngüsel ritmi.
Erkek bakış açısı: Objektif, hesaplı, veri temelli
“Kamerî”yi bilimsel bir terim olarak görmek
Erkeklerin genel olarak konulara veri ve ölçüyle yaklaşma eğilimi, “kamerî” kelimesini daha çok astronomik ve takvimsel bağlamda ele alıyor. Onlara göre:
- Ayın evreleri belirli bir döngüye sahiptir; bu döngü zamanı ölçmekte kullanılabilir.
- Kamerî aylar, gözlem ve matematiksel hesapla belirlenir.
- Dini ritüeller (örneğin Ramazan, Hac zamanı) bu sistemle ilişkilidir, dolayısıyla “kamerî” kelimesi kutsal düzenin bir parçasıdır.
Bir erkek akademisyen “kamerî takvim” dediğinde, o kelimenin sembolik değil, ölçülebilir yönüyle ilgilenir. Somut, düzenli, hesaplanabilir.
Rasyonel ama sınırlı bir bakış mı?
Evet, çünkü bu yaklaşım “kamerî”nin şiirsel ve ruhsal yanını geri plana iter. “Ay” burada sadece bir gök cismi olur; oysa kültürlerde ay, döngü, yeniden doğuş, karanlık ve ışığın dengesi gibi temalarla özdeşleşmiştir.
Kadın bakış açısı: Duygusal, sezgisel, toplumsal
Ayın evreleriyle duygular arasında bağ kurmak
Kadınlar “kamerî” kelimesini duygusal bir referansla okur. Çünkü ayın döngüsü, kadın bedeninin ritmine ve doğurganlık döngüsüne paraleldir. Bu yüzden “kamerî” onlar için sadece zaman değil, yaşamın döngüsüdür:
- Ayın dolması: duyguların yoğunlaştığı, farkındalığın arttığı zaman.
- Ayın küçülmesi: içe dönüş, dinlenme, bırakma evresi.
- Yeni ay: yeniden başlama, temiz sayfa.
Bu bakış açısında “kamerî” bir takvim değil; ruh hâllerinin takvimidir.
Toplumsal anlam: Kadının döngüyle ilişkisi
Kadınlar için “kamerî” aynı zamanda doğayla bağ kurmanın sembolüdür. Ayın evreleri, tıpkı insan ilişkilerindeki dalgalanmalar gibi, sabit değildir ama anlamlıdır. Belki bu yüzden, bazı topluluklarda kadın ayı “kamerî” olarak adlandırılan özel ritüellerle kutlar.
Provokatif soru: Ayın evresine göre değişen duygular zayıflık mıdır, yoksa evrenle senkron olmanın doğal hali mi?
İki dünya arasında köprü: Akıl ve duygu
“Kamerî”yi sadece bir tarafa hapsetmek doğru mu?
Erkekler için ay bir ölçü birimi, kadınlar için bir his. Ama ikisi de eksik kalıyor. Çünkü “kamerî”nin özü, gözlemle hissin birleşiminde yatıyor. Ayı sadece hesapla izlersen gölgesini kaçırırsın; sadece hissedersen düzenini kaybedersin.
Bir düşünün: Kamerî takvim gözleme dayanır — çıplak gözle, insanla gökyüzü arasında doğrudan bir bağ vardır. Bu bağ, hem bilimseldir hem içseldir. İşte bu yüzden “kamerî” kavramı, modern insanın kaybettiği o doğa-insan bütünlüğünü hatırlatır.
Modern dünyada “kamerî”nin yeniden keşfi
Bugün takvim uygulamaları dijital; ama içsel ritmimizi kim takip ediyor? Belki de kamerî düşünmek, zamanı doğanın ritmine göre ölçmeyi hatırlamaktır. Güneş zamanı üretir, ama ay zamanı hissettirir.
Sonuç: “Kamerî” sadece bir kelime değil, bir denge meselesi
Kamerî, hem bilimdir hem duygu. Erkeklerin veriye dayalı kesinliğini, kadınların sezgisel farkındalığıyla birleştirdiğimizde “ay” artık sadece gökyüzünde parlayan bir nesne olmaktan çıkar; ruhumuzun aynası haline gelir.
Peki sizce — zamanı güneşe göre mi yaşamak daha doğru, yoksa ayın döngüsüne göre mi?
Belki de cevap, her ikisinin ortasında, yani “kamerî” bir dengede saklıdır.